Kabinet wil waterpeil veenweiden naar 40 tot 20 centimeter onder maaiveld

Om verdere bodemdaling, schade aan fundering en infrastructuur en verdere oxidatie van veen te beperken, wordt de streefnorm voor het waterpeil in laagveengebieden 20 tot 40 centimeter onder het maaiveld. Welke gevolgen dit heeft voor de landbouw kan verantwoordelijk minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat nog niet te zeggen. Per gebied zal gekeken worden wat er nodig is om schade te beperken als gevolg van verhoging waterpeil. “Ook in de toekomst blijft het laagveengebied een belangrijk agrarisch gebied”, schrijft Harbers in zijn brief aan de Tweede Kamer.

Waterpeil 20 tot 40 centimeter onder maaiveld

Het waterpeil wordt bepaald aan de hand van de bodemcompositie, omstandigheden van het watersysteem en de behoeften van het gebied. “In de praktijk wordt in grote delen van het veengebied gestreefd naar een zo hoog mogelijke grondwaterstand tussen de 20 tot 40 centimeter onder maaiveld. Uit veldexperimenten blijkt dat de huidige landbouwpraktijk goed mogelijk is bij een peil van 40 centimeter onder maaiveld”, aldus Harbers.

Een verhoging van het waterpeil vraagt om aanpassingen in de bedrijfsvoering. De minister benadrukt dat het maatwerk is per gebied. Er zal gekeken worden naar de belangen van boeren en andere watervragers. Ook of er bijvoorbeeld steden in de buurt zijn met funderingsproblemen.

Verhoging waterpeil vooral gevolgen in Friesland

De peilverhoging heeft vooral gevolgen voor de veenweidegebieden in Friesland. “Daar is het waterpeil in veel gebieden rond de 1,30 meter onder maaiveld of nog dieper. Daar moet je dus anders naar kijken dan in West-Nederland”, aldus Harbers. De prioriteit zal in Friesland vooral liggen bij peilverhoging voor behoud van de dikke veenpakketten.

Harbers voegt er aan toe dat niet overal in Nederland de norm van 20 tot 40 centimeter onder maaiveld gaat gelden. “Het moet gebiedsgericht aangepakt worden. Er zijn gebieden waar de watertoevoer niet geregeld kan worden om tot min 40 centimeter te komen. Wat niet kan, dat moet je niet doen. Dan moet je wel met verstand kijken wat er dan wel kan in het gebied”, zegt Harbers.

Meer rekening houden met droogte

Harbers: “We hebben Nederland eigenlijk ingericht als een vergiet, om al het water zo snel mogelijk af te kunnen voeren. We moeten meer rekening gaan houden met droogte, waarbij de bodem als spons kan fungeren om water vast te houden. Dat betekent dat je op allerlei plekken moet nagaan waar je water kan vasthouden, voor tijden van droogte. Je zal het grondwaterpeil hoger moet houden, om te voorkomen dat de gewassen er weer zo treurig bij staan als afgelopen zomer, toen alles kurkdroog was”, aldus de minister. “Waar je ook zit in Nederland, op veen of hoge zand of verziltende kustgebieden. Er ligt een opgave om slimmer met water om te gaan. Niet omdat wij dat zo graag willen, maar omdat er soms geen water meer is.”

Nationaal Programma Landbouwbodems

Om de landbouwgronden in de veenweiden zo duurzaam mogelijk te beheren, komen er maatregelen voor het duurzaam beheer van de gronden. Deze zullen in overleg met de sector en kennispartijen zoals Wageningen Universiteit worden vastgelegd in het Nationaal Programma Landbouwbodems. Voor veenweidegebieden zullen deze maatregelen vooral gericht zijn op het behoud van grasland. Daarnaast komen er ook afspraken over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen.

Geen nieuwbouw in risicovolle gebieden

Naast maatregelen tegen droogte, wordt ook het beleid tegen hoog water voortgezet. Om waterschade te voorkomen wil het kabinet de bouw in risicovolle gebieden onmogelijk maken. Het gaat dan om uiterwaarden en buitendijks, of dicht bij dijken die op termijn verhoogd of verbreed moeten worden. Ook de meest laaggelegen gebieden wil het kabinet vrij houden. “Hou in principe de 5 tot 10 % diepste delen van de diepste polders vrij voor waterberging. Daarmee kan je al veel schade voorkomen”, aldus Harbers.

Lees ook: Veranderingen in veenweidegebied